Veterinaire homeopathie in Mongolië
Mongolië is een land in Oost-Azië, dat in het noorden grenst aan landen die behoren tot de Russische federatie en in het zuiden aan China. Het land ligt op de Mongoolse hoogvlakte en heeft een landklimaat met toendra’s en steppegebieden in het noorden, bergachtig gebied (Altaj) in het midden, en woestijn (Gobi) in het zuiden. Een derde van de drie miljoen inwoners leeft in de hoofdstad Ulaanbaatar. De bevolking leeft overwegend nomadisch en voorziet in haar levensbehoeften via veeteelt. Aly Loes Vellema zet zich in voor de gezondheid van het vee van de nomadische bevolking en vertelt hieronder haar verhaal.
Waarom Mongolië?
In 2011 heeft Aly Loes voor de ontwikkelingsorganisatie VSO een jaar in Mongolië gewerkt. Een geweldige ervaring, waarbij zij verliefd geworden is op dit prachtige land. Back to basic, de uitgestrektheid, de enorme contrasten, de gastvrije mensen en natuurlijk de dieren. Dat zij terug zou gaan stond vast, maar ze had er toen nog geen idee van dat de homeopathie daarin een belangrijke rol zou spelen.
Na haar jaar in Mongolië is zij begonnen met de opleiding voor dierhomeopathie aan het VHCN. Zodoende ging zij in 2014 met een EHBO-doos met remedies onder haar arm voor drie maanden terug. De behoefte aan kennis en middelen op het gebied van diergezondheid en de goede resultaten van de homeopathie, hebben Aly Loes toen doen besluiten om homeopathie in Mongolië als onderwerp van haar afstudeerscriptie te kiezen.
Het nomadenleven
Op dit moment heeft Mongolië een populatie van zo’n zeventig miljoen ‘gedomesticeerde’ dieren. Het overgrote deel hiervan bestaat uit geiten, schapen, paarden, yaks/koeien en kamelen. Ook wel de grote vijf genoemd. De grootte van de kudde verschilt per herder. Sommige herders hebben maar een paar dieren, terwijl anderen duizenden schapen, geiten en paarden hebben. Hoe meer dieren je hebt, hoe rijker je bent. Grote kuddes geven je als herder ook duidelijk een status.
De herders waarmee zij gewerkt heeft, hadden naast de koeien en paarden gemiddeld een kudde van zo’n 300 geiten en 300 schapen. Deze kuddes zijn vaak gesplitst in een groep mannelijke (intact en gecastreerd) en een groep vrouwelijke dieren met jonge dieren. De herders trekken met de dieren mee naar weides met voldoende gras. In de Gobi-woestijn verplaatsen ze zich soms wel elke maand, terwijl de herders in het relatief vruchtbare en waterrijke noorden vaak alleen van zomer- naar winterplek verhuizen. Waar ze in het zuiden kamelen hebben naast de geiten, schapen en paarden, hebben ze in het noorden vooral yaks.
Dieren en diergezondheidszorg
De toegang tot diergezondheidszorg is beperkt. Hierbij spelen meerdere factoren een rol; buiten de enorme afstanden en slechte infrastructuur heb je namelijk ook niet overal telefonisch bereik. Om als herder een dierenarts te kunnen bellen en dan ook nog te bereiken, is soms een hele opgave. Daarnaast heeft een gemiddelde dierenarts zo’n 700.000 dieren onder zijn hoede in een gebied dat minstens zo groot is als Nederland.
In Mongolië werken de dierenartsen voornamelijk vanuit de reguliere gedachte, op een niveau dat zeker twintig jaar achterloopt op wat wij hier in Nederland gewend zijn. Bijscholing kennen ze daar niet echt en antibiotica is het ‘wondermiddel’. Desondanks staan ze heel erg open voor nieuwe inzichten en kennis, vooral op het gebied van complementaire geneeswijzen. Dit komt waarschijnlijk doordat de traditionele Mongoolse geneeswijzen nog een grote rol spelen in het dagelijkse leven. Daarbij komt dat deze geneeswijzen in vergelijking met de reguliere zorg vaak een stuk goedkoper zijn.
Het ziek zijn van dieren, en het doodgaan als gevolg daarvan, is een onderdeel van het leven. Het is zoals het is. Ze weten eenvoudigweg dat het qua kosten, tijd en afstanden niet mogelijk is om overal de dierenarts bij te roepen. Er is wat dat betreft ook wel een mate van acceptatie; hadden ze de mogelijkheden wel dan maakten ze daar ook zeker gebruik van. Een dier is natuurlijk hun bron van inkomsten, of het nu om vlees, wol of melk gaat.
Hierin zie je wel dat 300 jaar onderdrukking door China en Rusland geen goed gedaan heeft. Het proactief naar oplossingen zoeken of preventief de dierenarts inzetten, zul je ze gewoon niet snel zien doen; het komt gewoon niet in ze op. Maar goed, dat kun je misschien ook niet verwachten, als je pas twintig jaar onafhankelijk bent.
De voorbereiding
Via haar contacten en op basis van ervaringen uit 2014 heeft Aly Loes een inventarisatie gemaakt van de klachten die het meeste voorkomen. Hierbij valt te denken aan hoesten, maag- en darmproblemen, ontstekingen, huidklachten en spier- en gewrichtsproblemen. Aan de hand van deze informatie heeft zij samen met Hildegard Dijkgraaf van het VHCN een elftal middelen uitgekozen, die deze klachten het best representeren. Ten eerste omdat zij niet een hele apotheek kon meenemen en ten tweede omdat het overzichtelijk, praktisch en vooral makkelijk moest blijven. Zowel voor haarzelf als voor de herders en dierenartsen waarmee zij ging werken, is dat een voorwaarde om effectief homeopathie in te kunnen zetten. Het is ontzettend belangrijk om het zo simpel mogelijk te houden, want bij het communiceren via een tolk gaat namelijk het grootste gedeelte van wat je zegt verloren. Zie het als een piramide waarbij wat jij vertelt de onderste laag is, de middelste laag wat je tolk overbrengt en het puntje wat je toehoorders aan informatie krijgen. Van alles wat je dus vertelt, blijft dus maar heel weinig over.
Om alle informatie wel zo goed mogelijk over te kunnen brengen, zijn twee protocollen ontwikkeld. Ze zijn vergelijkbaar met de stalkaarten die we hier in Nederland ook wel kennen. Een protocol met twee kolommen met aan de ene kant het middel en aan de andere kant de klachten die je daarmee kunt begeleiden. En een protocol met de meest voorkomende klachten en de remedies die daarbij horen. Beide protocollen zijn voorzien van een beschrijving over de wijze en het moment van inzetten van deze middelen. Naast de protocollen heeft Aly Loes ook een uitleg gegeven over wie zij is, wat homeopathie is en wat je ermee kunt. Dit alles heeft zij naar het Mongools laten vertalen om ter plekke aan de herders te kunnen geven.
Homeopathie in Mongolië
Bij haar aankomst heeft zij eerst een soort van kennissessie met dierenartsen gedaan. Daarin heeft zij uitgelegd wat homeopathie is, wat het doet, wat je ermee kunt en hoe zij het in kunnen zetten. Het ruiken aan de middelen werd eerst als vreemd ervaren. Om te kunnen werken zou het toch op zijn minst geïnjecteerd of oraal ingenomen moeten worden, was de gedachte.
Hierna is zij samen met de dierenartsen op pad gegaan en hebben ze herders bezocht. Om het allemaal een beetje behapbaar te houden heeft zij tijdens haar verblijf de geiten, schapen en koeien/yaks als uitgangspunt genomen om homeopathisch te begeleiden. Tussendoor heeft ze natuurlijk ook andere dieren zoals honden en paarden geholpen. Als je dieren met klachten tegenkomt en je kunt wat doen, dan kun je dat niet laten liggen, toch?
In de praktijk bleek dat het best lastig was om terug te gaan naar de herders waar ze remedies bij dieren had ingezet De afstanden zijn zo groot en de infrastructuur zo slecht dat je zeker een dag bezig bent om ergens te komen. Op locatie heeft zij daarom aan herders uitgelegd hoe homeopathie werkt en de remedies en protocollen achtergelaten. Zodoende zijn de herders in staat om de behandeling voort te zetten op het moment dat zij er zelf niet bij is. De terugkoppeling over de resultaten kreeg, en krijgt ze nog steeds, van de dierenartsen. Zij houden contact met de herders en monitoren zo de voortgang. Eventuele vragen en problemen lost zij dus ook op deze manier op.
De toekomst
Op verzoek van de dierenartsen krijgt het zeker nog een vervolg. Ze zien nu al zoveel goede resultaten dat ze graag meer verdieping willen. Haar plan is om in de periode vlak na de winter terug te gaan. Dan zijn de dieren vaak zwak en ontstaan er veel problemen rondom het aflammeren/afkalven.
Ook hebben ze de homeopathie bij de jaarlijkse conferentie voor dierenartsen ingebracht en hopelijk opent dat deuren om homeopathie in Mongolië breder neer te zetten. Zij gaat daar in ieder geval mee aan de slag.
Een greep uit de praktijk
Een geval dat Aly Loes tegenkwam, is een schaap dat in haar kop gebeten was door een slang. Je hebt twee soorten slangen in Mongolië, waarvan er één giftig (maar niet dodelijk) is en de ander niet. Bij dit schaap was haar kop helemaal opgezet, warm en gloeiend. Zij heeft haar homeopathisch begeleid. Het sloeg direct aan; de volgende dag was de zwelling al minder. De dierenarts heeft geen andere middelen ingezet en ook hij was verbaasd dat er zo snel een reactie kwam. Binnen een week is de zwelling afgenomen en ze hoefden het middel niet nog een keer in te zetten.
Verder heeft zij een bezoek gebracht aan een familie, die vooral koeien houdt. Zij hadden de dierenarts gevraagd bij een kalf met een oogontsteking. Ook hadden ze last van koeien die hoesten en een kalfje dat niet genoeg biest had gekregen, omdat de moeder vlak na de geboorte is overleden. Hij wilde maar niet groeien. Zij waren erg geïnteresseerd en samen hebben we homeopathische remedies toegediend aan de dieren. Ze houden mij op de hoogte van de vorderingen.
Een andere bijzondere situatie trof zij aan op een boerderij niet ver buiten Arvaikheer, de hoofdstad van de provincie Uvurkhangai. Op deze boerderij hadden ze drie jaar daarvoor een kudde Franse geiten geïmporteerd. De reden was dat deze dieren meer melk zouden geven. Waar ze alleen niet bij stilgestaan hebben, was dat deze dieren totaal niet gewend zijn aan het harde Mongoolse klimaat. Met het gevolg dat ze allemaal erg mager waren en last van diarree, huid- en klauwproblemen hadden. Ook waren zonder uitzondering alle lammetjes aan de diarree. Deze dieren heeft zij als kudde begeleid, waarbij vooral ingezet is op de diarree en de huidproblemen. De dierenarts liet weten dat de lammetjes aardig vooruitgegaan zijn, alleen een enkeling had nog diarree. Bij de oudere dieren ligt het wat lastiger. Vanuit hun constitutie zijn ze niet aan dit klimaat en voedsel aangepast. Daarnaast zijn er zoveel klachtonderhoudende omstandigheden, dat het niet verbaasde dat deze oudere dieren langer en dieper begeleid moeten worden, willen ze echt een blijvende verbetering laten zien. Een blijvende verbetering bewerkstelligen, dat is de uitdaging voor de volgende keer!
Aly Loes Vellema heeft de opleiding tot klassiek homeopaat voor dieren aan het VHCN inmiddels met succes afgerond.